Wortel telen: onze tips
Wortelen zijn niet alleen goed voor je ogen, ook is dit een groente die je heerlijk rauw kunt eten. Veel andere groenten moeten echt eerst gekookt of gebakken worden. De lekkerste biologische wortelen kweek je natuurlijk zelf.
De nieuwste rassen in ons assortiment zijn de wortelrassen ‘Yellowstone’, ‘Napoli F1’, ‘Negovia F1’ en ‘White Satin F1’. Dit zijn rassen die veredeld zijn voor de professionele teelt. Op het ras ‘Yellowstone’ na, zijn het hybride rassen. Hierdoor presteren ze qua uniformiteit en weerbaarheid tegen ziekten en plagen (resistenties) over het algemeen nóg beter dan de zaadvaste rassen in ons assortiment.
> Bestel nu biologische wortel zaden
Teeltplanning
Zomerwortel zaai je van maart tot juli. Je oogst dan van juni tot oktober.
Winterwortel zaai je van april tot mei, en oogst je van oktober tot november. Heb je een kas en hou je van een uitdaging, dan kun je wortelen ook in oktober zaaien, om – afhankelijk van het weer – in mei al wortelen te kunnen oogsten.
Zaaien
Wortel is een zaaiteelt en wordt nooit voorgezaaid. Het zaaien op verhoogde ruggen is natuurlijk het mooiste voor extra lange en rechte wortels. Wortelen wordt in de akkerbouw ook vaak op ruggen gezaaid om het gewas makkelijker machinaal te kunnen rooien (oogsten).
De hobbytuinier kan wortelen prima op een vlak en fijn zaaibed zaaien; zorg voor een los zaaibed zonder kluiten, stenen en andere storende lagen. Storende lagen leiden tot kromme of vertakte wortelen. Op lichtere gronden zullen wortelen over het algemeen sneller groeien, want lichtere gronden warmer eerder op. Zaai in vollegrond in rijtjes, op een diepte van 1-2 mm. Houd tussen de rijen een afstand van 15-20 cm. Druk de grond na het zaaien voorzichtig aan met voet of rol, om de grond goed aan te laten sluiten met de ondergrond. De jonge plantjes zullen zo minder snel uitdrogen.
Wortelen kiemen vaak een stuk trager dan andere gewassen: het kan één tot twee weken duren voordat je de kiembladeren kunt waarnemen.
Na een week of drie is het – indien nodig – verstandig om het gewas uit te dunnen (het teveel aan opgekomen plantjes verwijderen door de plantjes aan het loof uit de grond te trekken). Houd tussen de wortelen een afstand van 2-3 cm aan, dan heeft iedere wortel voldoende ruimte om te groeien. Hoe groter de afstand, hoe dikker de wortels uiteindelijk zullen worden. Voor winter kun je een zaaiafstand in de rij van ongeveer 5 cm aanhouden.
Zorg dat de schouders van de wortels onder de grond zitten. Als ze in het zonlicht komen zullen ze groen verkleuren, en dit is niet mooi en minder smakelijk. Je kunt de wortels aanaarden als ze uitsteken.
Standplaats
Bij de teelt van wortelen is het belangrijk dat de bodem een losse structuur heeft. Zorg ervoor dat er geen storende lagen in de bodem aanwezig zijn. Je kunt ervoor kiezen om wortelen op ruggen te zaaien. Het voordeel hiervan is dat de ruggen eerder opwarmen, waardoor de wortelen over het algemeen sneller groeien. Meestal is de voorwaarde van een losse structuur hier ook mee gedekt. De vroegste zomerteelten plan je op de lichtste bodems (zand), omdat die eerder opwarmen in het voorjaar. Latere teelten van winterpeen heeft juist baat bij zwaardere gronden. Qua vruchtwisseling kun je wortelen beter niet inplannen na aardappelen (kans op wortelrot) of vlinderbloemigen (te veel stikstof in de bodem). Tussen twee teelten van schermbloemigen (wortelen, venkel, pastinaak, peterselie, knolselderij, selderij) houd je vier jaar.
Bemesting
Het vak van de wortelen bemest je niet tot nauwelijks met compost of mest. Te veel stikstof leidt vooral tot bladontwikkeling, waardoor de ontwikkeling van de wortel achterblijft. Wortelen hebben een relatief hoge kaliumbehoefte. Afhankelijk van je ervaring (een lichte kleur van wortelen kan duiden op een tekort aan kalium), kun je het vak van de wortelen bemesten met kaliumrijke meststoffen, zoals vinasse, houtasse, of patentkali. Houd je bij het uitstrooien aan de bemestingsadviezen op de verpakking.
Verzorging
In het begin van de teelt groeien wortelen heel langzaam. Wortelen raken dus eenvoudig overgroeid door onkruid, Het is daarom aan te raden om een ‘vals zaaibed’ te maken: bereid de bodem voor alsof je wortelen gaat zaaien, maar wacht vervolgens twee weken met zaaien. Schoffel al het gekiemde onkruid zeer oppervlakkig kapot en zaai daarna de wortelen. De onkruiddruk zal veel minder hoog zijn. Verder zal je tijdens de teelt een aantal keer moeten schoffelen en wieden. Het nadeel hiervan is dat je de wortelvlieg hiermee aantrekt. Door het wortelloof te beroeren, komen er geurstoffen vrij die de wortelvlieg aantrekt. Een optie is om een insectengaas te gebruiken. Hetzelfde geldt voor het ‘dunnen’. Doe dit in een zo vroeg mogelijk stadium.
Zorg ervoor dat de bodem in de eerste maanden na het zaaien voldoende water krijgt.
Ziektes en plagen
De belangrijkste belager van wortelen is de wortelvlieg. Je kunt een aantal maatregelen nemen om deze zo min mogelijk kans te geven om haar eitjes te leggen bij de wortelen. Dek hiervoor de wortelen af met een insectengaas, en plan wortelen naast uien en prei. Houd de aarde tussen de wortelen goed bedekt (geen losse grond), en plan de wortelen in op een open stuk tuin met veel wind.
Oogsten en bewaren
Wanneer de wortels dik genoeg zijn, kun je beginnen met oogsten. Laat ze dus niet te lang in de tuin staan, want dan stopt de groei, splijten ze en zul je last hebben van de wortelvlieg. Je oogst de wortelen door een spade of riek op circa 15 cm naast de wortelen in de grond te plaatsen en de aarde op te lichten. Trek de wortelen met de hand aan hun loof uit grond. Zomerwortelen oogst je in de periode van juli tot oktober, en winterwortelen oogst je in oktober en november.
Wortelen kun je het beste zo snel mogelijk eten. Mocht je ze willen bewaren, dan is het handig om de aarde aan de wortelen te laten, zodat ze minder snel uitdrogen. In dat geval bewaar je ze in de koelkast. Bovendien is het mogelijk om de winterwortelen (oftewel winterpeen) in te kuilen.
Recepten
Probeer dit lekkere recept voor worteltaart, of geniet van deze overheerlijke wortelsoep.
Wortel zaden bestellen
Wil je zelf wortel kweken in jouw moestuin? Bestel dan de biologische wortel zaden van De Bolster. Als je vragen hebt over het zaaien of oogsten van wortel, dan kun je gerust contact met ons opnemen. Wij helpen je graag verder.''
